Blokery kwasów – hamują wydzielanie kwasu solnego w żołądku, wpływając na wchłanianie oraz biodostępność najważniejszych witamin i minerałów.
Inhibitory pompy protonowej, należądo grupy leków blokujących kwasy. Najczęściej stosowane przy refluksie żołądkowo-przełykowym. Konsekwentnie udowadniają swoją skuteczność w leczeniu wielu schorzeń przy zachowaniu „korzystnego profilu bezpieczeństwa”. [1]
Oznacza to, że ich stosowanie wiąże się teoretycznie z wyjątkowo niskim ryzykiem rozwoju chorób takich jak rak żołądka. Ponieważ były one postrzegane jako bezpieczne panaceum, naukowcy obawiają się, że mogą być nagminnie przepisywane. Szczególnie w przypadku pacjentów spoza szpitala. Rzeczywiście, badania dowodzą, że inhibitory pompy protonowej są zbyt często przepisywane w leczeniu owrzodzeń wywołanych stresem u pacjentów nieintensywnych. Chociaż naukowcy opracowali wytyczne, aby uniknąć częstego przepisywania tych leków prowadzących do przewlekłego ich stosowania. Niestety niewielu lekarzy przestrzega tą zasadę. Skutek nadużywania polega na tym, że 80% blokerów kwasów jest dostępnych bez recepty. [1]
W 2010 r. Sprzedaż inhibitorów pompy protonowej w samych Stanach Zjednoczonych wyniosła prawie 10 miliardów dolarów. Może gdyby opinia publiczna zrozumiała, że „bezpieczeństwo” oznacza niewiele więcej niż brak związku z rakiem. Zakwestionowaliby potrzebę przewlekłego ich stosowania.
Może obecność tak wielu leków tego typu na półce w każdej aptece i sklepie spożywczym, a nawet na stacji benzynowej, daje fałszywe poczucie, że są one tak nieszkodliwe. Od połowy 2000 roku naukowcy zauważyli liczne potencjalne działania niepożądane inhibitorów pompy protonowej. W tym zwiększone ryzyko infekcji jelitowych, pozaszpitalnego zapalenia płuc i złamań związanych z osteoporozą. W 2010 roku w końcu zwrócono uwagę na interferencję blokerów kwasów z wchłanianiem witamin i minerałów. [1]
Podczas gdy ogólna populacja może prawdopodobnie poradzić sobie z tymi potencjalnymi niedoborami, pacjenci w podeszłym wieku i niedożywieni, a także osoby poddawane dializie lub przyjmujące przez wiele lat inhibitory pompy protonowej są narażone na poważne niedobory.
Blokery kwasów – zwiększają ryzyko niedoboru witaminy B12
Dieta zachodnia dostarcza znacznie więcej witaminy B12, niż organizm potrzebuje do normalnych funkcji poznawczych i metabolizmu. Witamina B12, która jest związana z białkami potrzebuje do odpowiedniej absorpcji ekstrakcji enzymu. Kwas żołądkowy aktywuje ten enzym, więc hamowanie wydzielania kwasu za pośrednictwem inhibitorów pompy protonowej może zakłócać zdolność wchłaniania witaminy B12. [1]
W badaniu z 2013 roku naukowcy doszli do wniosku, że przyjmowanie blokerów kwasu zwiększa ryzyko niedoboru witaminy B12. Młodsze osoby i kobiety były najbardziej narażone na ryzyko, które zanikało po zaprzestaniu stosowania leku. Zauważyli również, że ryzyko było większe, gdy dawka leku była wyższa. [2]
Inne badania wykazały związek między stosowaniem inhibitorów pompy protonowej, a niskim poziomem witaminy B12 u niektórych osób, ale badania pozostają niejednoznaczne. Autorzy przeglądu literatury ostrzegają, że wiele z nich było źle kontrolowanych.
Nawet bez stosowania leków ilość kwasu żołądkowy zmniejsza się wraz z wiekiem. Około 20% osób starszych ma niedobór witaminy B12. Według wielu badaczy warto monitorować poziom witaminy B12 u osób starszych przyjmujących IPP, chociaż prawdopodobnie nie stanowi to większego problemu w populacji ogólnej. [3]
Rodzaje inhibitorów pompy protonowej (blokerów kwasów), o których wiadomo, że wyczerpują witaminę B12: Cymetydyna, Esomeprazol, Nizatydyna, Omeprazol, Pantoprazol, Rabeprazol, Ranitydyna [4]
Przykładowe objawy niedoboru witaminy B12:
– Żółtawa lub blada skóra
– Zmęczenie
- Osłabienie
- Opuchnięty, czerwony język
– Zawroty głowy
Blokery kwasów – obniżają poziom aktywnej witaminy C
Inhibitory pompy protonowej obniżają stężenie witaminy C w sokach żołądkowych. Wpływając nieproporcjonalnie na jej biologicznie aktywną, przeciwutleniającą postać kwasu askorbinowego. Naukowcy odkryli „zauważalny spadek” stężenia witaminy C u pacjentów przyjmujących omeprazol przez cztery tygodnie. [5]
Rodzaje inhibitorów pompy protonowej (blokerów kwasów), o których wiadomo, że wyczerpują witaminę C: Cymetydyna, Esomeprazol, Famotydyna, Lansoprazol, Nizatydyna, Omeprazol, Pantoprazol, Rabeprazol, Ranitydyna [4]
Przykładowe objawy niedoboru witaminy C:
– Suche, rozdwajające się włosy lub paznokcie
– Łatwe siniaczenie
– Wolno gojące się rany
- Częste krwawienia z nosa
- Niewyjaśniony przyrost masy ciała
Niedobór witaminy C wywołany blokerami kwasów może wpływać na poziom żelaza
Niektórzy badacze uważają, że niedobór witaminy C wywołany przez inhibitor pompy protonowej przyczynia się do wyczerpywania żelaza niehemowego. [6]
Żelazo niehemowe (typ występujący w produktach roślinnych), wymaga witaminy C do odpowiedniego wchłaniania. Skutki utraty żelaza mogą być znaczące dla organizmu człowieka.
Rodzaje inhibitorów pompy protonowej (blokerów kwasów), o których wiadomo, że wyczerpują żelazo : Cymetydyna, Esomeprazol, Famotydyna, Nizatydyna, Omeprazol, Pantoprazol, Rabeprazol, Ranitydyna [4]
Przykładowe objawy niedoboru żelaza:
– Zmęczenie
– Blada skóra
– Osłabienie
– Zimne dłonie i stopy
– Duszność
FDA ostrzega, że inhibitory pompy protonowej wyczerpują magnez
Niedobór magnezu jest dobrze udokumentowanym skutkiem działania wielu blokerów kwasów. FDA wydała ostrzeżenie o niskim poziomie magnezu i długotrwałym stosowaniu inhibitora pompy protonowej w 2011 roku. Zdecydowana większość udokumentowanych przypadków wystąpiła u osób przyjmujących IPP przez co najmniej 5 lat, a mediana wieku wynosiła 70,2.
Badacze wysuwają hipotezę, że pH wpływa na wchłanianie magnezu, ale dokładne mechanizmy pozostają nieznane. Naukowcy nie są również pewni, czy niedobór magnezu wywołany przez IPP jest powszechny, czy występuje tylko u niektórych osób [7].
Rodzaje inhibitorów pompy protonowej (blokerów kwasów), o których wiadomo, że wyczerpują magnez: Cymetydyna, Esomeprazol, Famotydyna, Nizatydyna, Omeprazol, Pantoprazol, Rabeprazol, Ranitydyna [4]
Przykładowe objawy niedoboru magnezu:
– Niski nastrój
– Utrata apetytu
- Skurcze mięśni
– Zmęczenie
– Zaparcie
Kwasowe blokery mogą zmniejszać potas
Naukowcy twierdzą, że IPP mogą zmniejszać poziom potasu poprzez hamowanie wchłaniania i zwiększanie wydalania.
Rodzaje inhibitorów pompy protonowej (blokerów kwasów), o których wiadomo, że wyczerpują potas: Cymetydyna, Esomeprazol, Famotydyna, Lansoprazol, Nizatydyna, Omeprazol, Pantoprazol, Rabeprazol, Ranitydyna [4]
Przykładowe objawy niedoboru potasu:
– Skurcze mięśni
– Problemy z trawieniem
– Bóle mięśni
– Zmiany nastroju
– Problemy z oddychaniem
Inhibitory pompy protonowej są związane z niższymi poziomami cynku
W wielu badaniach stwierdzono niski poziom cynku w surowicy u osób przyjmujących inhibitory pompy protonowej przez co najmniej siedem dni. Wydaje się, że wyzwania związane z wchłanianiem różnią się w zależności od rodzaju podawanego cynku. IPP miały mniejszy wpływ na wchłanianie cynku z posiłków w porównaniu z suplementami.
Rodzaje inhibitorów pompy protonowej (blokerów kwasów), o których wiadomo, że wyczerpują cynk: Cymetydyna, Esomeprazol, Famotydyna, Lansoprazol, Nizatydyna, Omeprazol, Pantoprazol, Rabeprazol, Ranitydyna [4]
Przykładowe objawy niedoboru cynku:
– Upośledzone zmysły węchu i smaku
– Powolne gojenie się ran
– Utrata apetytu
– Obniżony nastrój
– Ból stawu
W jakim celu należy uzupełniać niedobory witamin i minerałów, które powstały przez długotrwałe stosowanie blokerów kwasów?
Wszystkie składniki odżywcze wyczerpywane przez długotrwałe stosowanie inhibitorów pompy protonowej mają kluczowe znaczenie dla normalnego funkcjonowania organizmu. Jeśli masz niski poziom tych składników odżywczych, cierpią na tym nerwy, mięśnie, układ krążenia i mózg.
B12 ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego zdrowia układu nerwowego, komórek krwi oraz przyczynia się do tworzenia DNA. Witamina C jest jednym z najważniejszych składników odżywczych dla zdrowia układu odpornościowego, a także jest silnym przeciwutleniaczem. Żelazo jest niezbędne do wytworzenia białka transportującego tlen z krwi do płuc. Magnez wspomaga ponad 300 niezbędnych procesów w organizmie. Potas ma kluczowe znaczenie dla czynności serca. Cynk wspiera prawidłowe funkcje odpornościowe i zdrowie mózgu.
Jak uzupełnić składniki odżywcze wyczerpywane przez blokery kwasu (inhibitory pompy protonowej)?
Określenie, że spożywana jest optymalna ilość witamin i minerałów wraz z pożywieniem jest trudne. Ponieważ podczas przetwarzania, gotowania oraz spożycia żywności pochodzącej z zubożałej gleby w minerały – skutkuję pozostawieniem mniejszej ilości składników odżywczych w naszych posiłkach.
Nadmierne spożywanie przetworzonej żywności ubogiej w składniki odżywcze – zwłaszcza zawierającej cukier (wpływający także na obniżenie wchłaniania witaminy C) pogłębia ten problem. Dodając do tego lek na receptę, może mieć to konsekwencje związane z mniejszym wchłanianiem wymaganych ilości każdego składnika odżywczego.
Aby uniknąć niedoborów żelaza związanych z blokerami kwasów (inhibitor pompy protonowej), należy zadbać o odpowiednią ilość żelaza hemowego w diecie. Jego źródła to m.in. mięso, drób, owoce morza, lub jajka. Zamiast opierać jadłospis wyłącznie na jego źródłach niehemowych (zboża, rośliny strączkowe, orzechy, żywność wzbogacona).
Jeśli martwisz się stężeniem potasu, dobrą opcją żywieniową może być banan, gotowany szpinak i brokuły, a także melon i ziemniaki. Potas może być niebezpieczny w dużych dawkach, dlatego samodzielne suplementy są rzadkie i często dostępne tylko na receptę. Ponieważ ten minerał jest tracony z potem, wiele napojów i suplementów dla sportowców zawiera małe dawki. Jest również powszechny w multiwitaminach.
Obniżony poziom magnezu jest jednym z najpowszechniejszych występujących niedoborów, a eksperci twierdzą, że aż 50% dorosłych Amerykanów ma jego niedobory. Duża część zawartości magnezu w pożywieniu jest usuwana z powodu jego braku w glebie i tracona w procesie przetwarzania zbóż. Magnez jest łatwy do uzupełnienia, o ile używasz dobrze wchłanialnej formy, takiej jak glicynian magnezu lub cytrynian magnezu. Ponieważ jest rozpuszczalny w wodzie, a organizm wydala nadmiar, nie ma niebezpieczeństwa przy przyjmowaniu dużych dawek. Problem z przyjmowaniem nawet wchłanialnych form magnezu w tradycyjnych formach doustnych polega na tym, że podążają one tymi samymi drogami wchłaniania, które mogą być upośledzone z powodu przewlekłego stosowania blokerów kwasu.
Niski poziom Witaminy B12 jest powszechny w określonych grupach: u osób starszych z powodu niedożywienia i naturalnego spadku kwasu żołądkowego, u osób młodszych z powodu diety wegetariańskiej i wegańskiej oraz u osób z chorobami układu pokarmowego, które utrudniają wchłanianie. Problem z tradycyjnymi suplementami w przypadku niedoboru witamin wywołanego IPP jest podobny do wyzwań, przed jakimi stoi magnez. Zalecany może być suplement liposomalnego kompleksu B. Autor książki Drug Muggers: Które leki pozbawiają organizm niezbędnych składników odżywczych – i naturalne sposoby ich przywrócenia, Suzy Cohen, RPh, zaleca stosowanie kompleksu B zamiast suplementów witaminy B12, ponieważ napływ jednej witaminy B może powodować „względny niedobór” innych.
Witamina C występuje w wielu owocach i warzyw.
Niewiele osób doświadcza jej niedoboru. Ponieważ zalecana dzienna porcja jest wystarczająca, aby uniknąć potencjalnie śmiertelnego, przewlekłego niedoboru i wywołania szkorbutu, lekarze i naukowcy od dziesięcioleci argumentują, że RDA nie wystarcza dla zachowania optymalnego zdrowia.
Suplementy witaminy C są jednymi z najczęstszych, ale często najmniej skutecznych ze względu na problemy z wchłanianiem.
Suplementy prawdziwie liposomalne z witaminą C, omijają restrykcyjny system transportu składników odżywczych w organizmie i dostarczają witaminę C do krwiobiegu i komórek, gdzie jest potrzebna.
Źródła :
[1] Heidelbaugh J. J. (2013). Proton pump inhibitors and risk of vitamin and mineral deficiency: evidence and clinical implications. Therapeutic advances in drug safety, 4(3), 125–133. https://doi.org/10.1177/2042098613482484
[2] Lam JR, Schneider JL, Zhao W, Corley DA (2013). Proton Pump Inhibitor and Histamine 2 Receptor Antagonist Use and Vitamin B12 Deficiency. JAMA. 310(22):2435–2442. https://doi:10.1001/jama.2013.280490
[3] Qorraj-Bytyqi, H., Hoxha, R., Sadiku, S., Bajraktari, I. H., Sopjani, M., Thaçi, K., Thaçi, S., & Bahtiri, E. (2018). Proton Pump Inhibitors Intake and Iron and Vitamin B12 Status: A Prospective Comparative Study with a Follow up of 12 Months. Open access Macedonian journal of medical sciences, 6(3), 442–446. https://doi.org/10.3889/oamjms.2018.142
[4] Cohen, Suzy, RPh. Drug Muggers: Which Medications Are Robbing Your Body of Essential Nutrients—and Natural Ways to Restore Them. Rodale, 2011.
[5] Henry EB, Carswell A, Wirz A, Fyffe V, McColl KE. Proton pump inhibitors reduce the bioavailability of dietary vitamin C. Aliment Pharmacol Ther. 2005;22(6):539-545. doi:10.1111/j.1365-2036.2005.02568.x
[6] Urbas R, Huntington W, Napoleon LA, Wong P and Mullin JM. Malabsorption-Related Issues Associated with Chronic Proton Pump Inhibitor Usage. Austin J Nutr Metab. 2016; 3(2): 1041.
[7] Florentin, M., & Elisaf, M. S. (2012). Proton pump inhibitor-induced hypomagnesemia: A new challenge. World journal of nephrology, 1(6), 151–154. https://doi.org/10.5527/wjn.v1.i6.151
